Czym są ekostrefy oraz strefy biocenotyczne?

Ekostrefy nazywane również - strefami przyrodniczymi, są pozostawianymi w parkach zielonymi enklawami, które służą utrzymaniu i podnoszeniu różnorodności biologicznej.

To starannie wybrane obszary, gdzie ingerencja w przyrodę jest maksymalnie ograniczona - nie grabimy w nich liści, nie kosimy trawnika, pozostawiamy leżące i stojące „martwe drewno”, czy zostawiamy leżące gałęzie. W ten sposób dążymy do zachowania cennych przyrodniczo siedlisk, które dedykowane są zwierzętom m.in. jeżom, wiewiórkom, owadom zapylającym, rechoczącym płazom czy licznej rzeszy rozśpiewanych ptaków. Staramy się, aby nasze miasto służyło wszystkim jego mieszkańcom. Takie enklawy zieleni w zależności od charakterystyki, nazywamy ekostrefami (dzikimi strefami) lub strefami biocenotycznymi.

Strefy biocenotyczne to obszary wyznaczone dla utrzymywania łąk i zarośli kserotermicznych, łąk świeżych i zmiennowilgotnych oraz tych partii trawników, które ze względu na różnorodność gatunkową występujących roślin mają potencjał do przekształcenia się w łąki. Są one koszone raz lub najwyżej dwukrotnie w ciągu roku w szczegółowo uzgodnionych z wykonawcami terminach uzależnionych od fenologii i występującej roślinności.

Ilość ekostref i stref biocenotycznych oraz ich lokalizacja nie są stałe - w zależności od ich potencjału ekologicznego liczba stref może się zwiększyć, a ich lokalizacja może ulec zmianie.

Kiedy do ekostref wprowadzą się nowi mieszkańcy?

Architektem ekostref jest sama przyroda, a my tylko jej nie przeszkadzamy. Procesy takie jak tworzenie się dziupli, czy rozkład drewna trwają wiele lat. W tym czasie korzystają z nich różne grupy organizmów. Jedne z nich pojawiają się od razu, natomiast na obecność innych będziemy musieli poczekać. Niektórzy z „dzikich” mieszkańców miast są wyjątkowo ciekawscy i śmiali, co powoduje, że szybko korzystają z pozostawianych dla nich enklaw, np. wiewiórki, ptaki, myszy, jeże czy owady. Z czasem jednak w strefach przyrodniczych mogą się pojawić inne gatunki, takie jak sowy, dzięcioły czy niektóre rzadkie owady związane z martwym drewnem.

Jak właściwie stworzyć „ekostrefy”?

Tworząc ekostrefy musimy pamiętać, że im bardziej będzie zróżnicowana nasza „oferta mieszkaniowa”, tym więcej lokatorów z niej skorzysta. Tworząc strefy przyrodnicze chronimy tak naprawdę specyficzne mikrosiedliska, które są niezbędne dla życia wielu gatunków. Te mikrosiedliska często bywają niepozorne i nie zdajemy sobie sprawy z ich ogromnego znaczenia. Mogą to być np. spękania kory, obłamane gałęzie, butwiejący pień, dziupla, grzyb nadrzewny czy strefa gęstych krzewów. To właśnie ta mozaika różnych mikrośrodowisk jest szczególnie ważna dla ochrony bioróżnorodności - zwłaszcza w mieście, gdzie zależy nam na optymalnym wykorzystaniu niewielkich przestrzeni.

Dodatkowa infrastruktura ekostref

Poza naturalnymi schronieniami dbamy również o to, żeby w ekostrefach nie zabrakło ekskluzywnych apartamentów, takich jak domki dla owadów, budki dla ptaków, wiewiórek i nietoperzy, karmniki czy poidła z wodą.

Co my, jako mieszkańcy, możemy zrobić na rzecz bioróżnorodności miasta?

Jeśli tylko dysponujemy ogródkiem, działką czy balkonem, to jesteśmy w stanie wspierać bioróżnorodność. Możemy to zrobić właśnie zapewniając możliwie jak najwięcej różnych mikrosiedlisk. Z kwitnących roślin chętnie skorzystają zapylacze, w stercie liści i gałązek chętnie przezimuje jeż. Ustawiony na działce kompostownik będzie wykorzystywany przez ptaki jako stołówka. Warto również zapewnić zwierzętom dostęp do czystej wody – pozostawiając poidełko. Dodatkowo możemy zakupić dostępne powszechnie w sprzedaży domki dla owadów, a jeszcze lepiej – wykonać je samemu.

 

Dzikie strefy zlokalizowane są obecnie na terenie następujących parków:

• Park Aleksandry,
• Park Dębnicki,
• Park Jerzmanowskich,
• Park Lilli Wenedy,
• Park Maćka i Doroty,
• Park Ogrody Płaszów,
• Park Rzeczny Wilga,
• Park Solvay,
• Park Stacja Wisła,
• Park Skotnicka - Batalionów Chłopskich,
• Park Bednarskiego,
• Park Duchacki,
• Park Zakrzówek,
• Park Rzeczny Drwinka,
• Park Jordana,
• Młynówka Królewska,
• Park przy ul. Łokietka,
• Park rzeczny Sudół,
• Fort Mydlniki,
• Park Dąbie,
• Park Reduta,
• Park Lotników Polskich,
• Planty Mistrzejowickie,
• Fort Batowice,
• Fort Mistrzejowice,
• Planty Bieńczyckie,
• Park Zielony Jar,
• Dworek Matejki,
• Park Łuczanowice.

Strefy biocenotyczne wyznaczono na terenie następujących parków:

• Park Aleksandry,
• Park Bagry Wielkie,
• Park Dębnicki,
• Park Lilli Wenedy,
• Park Maćka i Doroty,
• Park Ogrody Płaszów,
• Park Rzeczny Wilga,
• Park Solvay,
• Park Planty Nowackiego,
• Park Skotnicka - Batalionów Chłopskich,
• Park Rżąka,
• Park Staw Płaszowski,
• Park Bulwary Wiślane,
• Park Kurdwanów,
• Park Zakrzówek,
• Park Rzeczny Drwinka,
• Park Jordana,
• Błonia Krakowskie,
• Młynówka Królewska,
• Park Kościuszki,
• Park św. Wincentego a Paulo,
• Park Krowoderski,
• Park Wyspiańskiego,
• Park Kleparski,
• Park Decjusza,
• Park przy ul. Łokietka,
• Park przy Forcie w Bronowicach,
• Park Dąbie,
• Park Naczelna - Ogród nad Sudołem,
• Park Reduta,
• Park Skalskiego,
• Planty Mistrzejowickie,
• Planty Bieńczyckie,
• Zalew Nowohucki,
• Park Zielony Jar,
• Dworek Matejki,
• Park Wadów,
• Park Żeromskiego,
• Park Wiśniowy Sad,
• Park Klasztorna,
• Park Kultury.          

Zgodnie z przyjętymi założeniami dotyczącymi utrzymania i rozwoju publicznych terenów zieleni w Krakowie, miejskie tereny zieleni podzielono umownie na tereny zieleni urządzonej (strefa A) oraz tereny zieleni ekologiczno-krajobrazowej (strefa B). Ten drugi typ terenów to zieleń o charakterze zbliżonym do naturalnego, mająca łączyć funkcje ochrony różnorodności biologicznej i ciągłości powiązań przyrodniczych oraz eksponowania walorów krajobrazowych z tworzeniem warunków dla rekreacji i edukacji ekologicznej, które podporządkowane są jednak ochronie walorów przyrodniczych. Do tych obszarów zaliczamy m.in. lasy, łąki, zieleń wzdłuż cieków wodnych.