Po co tworzyć użytki ekologiczne? Nowe propozycje lokalizacji

Napisane .

Wysiewanie łąk kwietnych, zakładanie pasiek, wieszanie budek lęgowych, zwierzostrefy, czy miejsca, w których redukowane są zabiegi pielęgnacyjne to różnorodne działania, których wspólnym celem jest wzmacnianie bioróżnorodności.

Co rozumiemy przez to ostatnio bardzo często pojawiające się w kontekście zieleni miejskiej słowo? Najprościej rzecz ujmując bioróżnorodność to wszystkie formy życia, które nas otaczają – rośliny oraz zwierzęta. Są to także łączące je zależności, na których opiera się świat przyrody. Każdy jego element ma swoje miejsce, swój cel oraz jest podstawą do funkcjonowania wielu zjawisk. Brak jednego z elementów pociąga za sobą szereg – często negatywnych – skutków. Bardzo ważne jest więc, aby utrzymywać je na jak najwyższym poziomie, co ma szczególne znaczenie w miastach, gdzie działalność człowieka radykalnie ogranicza liczbę gatunków zwierząt oraz roślin. Zdobycze cywilizacji oraz techniki przyzwyczaiły nasze oczy, a nawet umysły, do regularności, jednorodności oraz wygód, które są dalekie od życia w zgodzie z naturą. Tak istotne jest więc, aby także w miastach zadbać o warunki, które pozwolą na obecność obok nas jak największej liczby gatunków – począwszy od różnobarwnych kwiatów, różnorodnych odmian krzewów i drzew, po owady, ssaki oraz budzące nas rano swoim śpiewem ptaki. To jest możliwe również w miastach. Oprócz wymienionych na samym początku działań wspomagających bioróżnorodność kolejnym sposobem jest tworzenie użytków ekologicznych.

W Krakowie jest na chwilę obecną 15 użytków ekologicznych o łącznej powierzchni 144,62 ha. Chcemy, aby ich liczba rosła. Dlaczego jest to tak ważne i po co to robić? Użytek ekologiczny to forma ochrony, którą objęty może być nawet bardzo mały obszar. Jego utworzenie jest prostsze niż utworzenie rezerwatu czy parku krajobrazowego, a w bardzo podobny sposób pozwala chronić to, co w danym ekosystemie, albo wręcz w skali województwa czy kraju, bardzo cenne. Użytki ekologiczne można stworzyć nawet na terenie, który już w pewien sposób poddany jest działalności człowieka. Często bardzo blisko nas można znaleźć, a nawet trzeba znajdować, elementy ekosystemów powstałych przed pojawieniem się tam naszej obecności. Miejsca, które są domem dla wyjątkowych zwierząt oraz siedliskiem rzadko występujących gatunków roślin. To tam dostrzeżemy chronionego gniewosza, czy bardzo rzadko występującą fioletowo-szarą, urokliwą sasankę łąkową.

Tworzenie użytków ekologicznych pozwala na ochronę miejsc, które ze względu na nieduże powierzchnie nie mogą stać się rezerwatem czy parkiem krajobrazowym, natomiast podobnie tak jak one są miejscem, o które jesteśmy zobowiązani zadbać. Ta troska to wyraz tak potrzebnego w dzisiejszych miastach zwrotu ku naturze. Zarząd Zieleni Miejskiej chce, aby mianem użytku ekologicznego i ochroną z nim związaną objąć takie tereny jak:


Wszystkie te tereny są pod jakimś względem wyjątkowe, a ekosystemy, które w nich istnieją mimo bliskiej obecności człowieka, to bogactwo gatunków roślin oraz zwierząt. Różnorodność, która – mówiąc może górnolotnie – zawstydza miasta, a o którą co raz bardziej świadome aglomeracje miejskie starają się dbać. Różnorodność to życie.

Mimo rozwoju i postępującej urbanizacji musimy pamiętać, że zieleń od tzw. „linijki” to również wytwór człowieka, a nie przyroda w naturalnej postaci, z której branie przykładu, zaprowadziło nas tu gdzie jesteśmy. Kraków pełen jest miejsc przyrodniczo cennych, które mimo niekiedy niewielkich rozmiarów są bogactwem wartym naszych starań i ochrony.