Sukces Krakowskich Ogrodów Społecznych
Obecnie w przypisywanych miastom funkcjach nie chodzi już tylko o to, aby były one na wskroś wielkomiejskie. Mieszkańcy dużych, mocno zagęszczonych aglomeracji miejskich coraz częściej dostrzegają, że powinny one pełnić również wiele innych funkcji, które pozwolą na utrzymanie naszego mocno nadszarpniętego związku z naturą.
Uroki miasta, które jeszcze do niedawna wabiły nas blaskiem słońca odbitego od rozgrzanych, szklanych witryn galerii handlowych zaczynają tracić na znaczeniu. Coraz częściej dostrzegamy, że miejskie życie nie musi być zaprzeczeniem życia w zgodzie i blisko natury. Dowodem na to są zataczające coraz szersze kręgi idee, u których podstaw leży kontakt człowiek z przyrodą, poszanowanie środowiska naturalnego i powrót do sielskości obcowania z zielenią. Idealnym przykładem jest prężnie rozwijający się na świecie trend miejskiego ogrodnictwa społecznego. Ogrody społeczne powstające zawsze z oddolnej inicjatywy coraz częściej mogą liczyć na wsparcie w postaci odgórnych miejskich regulacji. Dlaczego? W wielu miastach dostrzeżone zostały bowiem ich liczne funkcje, które niosą za sobą to wszystko, czego mocno zurbanizowane tereny potrzebują, aby zachować zrównoważony rozwój i spełniać zmieniające się w ostatnich dekadach potrzeby swoich mieszkańców.
źródło: Archiwum KOS Macierzanki
Takie zmiany widoczne są również w naszym mieście, w którego przestrzeni funkcjonuje w tym momencie dziewięć ogrodów społecznych – Ogród Społeczny Macierzanki, Ogród Społecznych Klinówka, Ogród społeczny Reduta, Ogród Społeczny Salwator, Ogród Społeczny Azory, Ogród Osiedlowy Siemaszki, Ogród Społeczny Na Załęczu, Park Stacja Wisła, Park Kieszonkowy z Ogrodem Sąsiedzkim Zesławice, a kolejne jak Ogród Społeczny Grzegórzki powstają. Osoby wokół nich zrzeszone tworzą miejsca dające lokalnej społeczności możliwość korzystania z zalet społecznego ogrodnictwa miejskiego, które nie sprowadza się tylko do własnoręcznego sadzenia warzyw czy kwiatów, zakładania rabat permakultowych, ale również niesie za sobą mnóstwo funkcji społecznych. Pozwala na zacieśnianie relacji między sąsiadami, uczy współpracy i troski o wspólne dobro, co jest niezwykle istotne gdy mowa o kształceniu postaw społeczeństwa zaangażowanego.
źródło: Archiwum ZZM
Zachęcamy mieszkańców naszego miasta do tego, aby wspólnie z nami tworzyli takie enklawy bioróżnorodności, które przyczyniają się do widocznej poprawy jakości otoczenia mieszkaniowego, budowania sieci sąsiedzkich, integracji i wzmacniania relacji z lokalnym środowiskiem, zmniejszenia anonimowości, wzrostu bezpieczeństwa, edukacji ekologicznej, propagowania wiedzy ogrodniczej, wzmocnienia poczucia identyfikacji zaangażowanych mieszkańców z miejscem życia i poczucia odpowiedzialności za własne otoczenie. O tym jak to zrobić przeczytacie tutaj: https://zzm.krakow.pl/aktualnosci/419-czym-jest-i-jak-zalozyc-ogrod-spoleczny.html.
źródło: Archiwum KOS Macierzanki
Współczesne miasta potrzebują takich wspólnot, stąd naturalną konsekwencją wydaje się wymiana doświadczeń na arenie międzynarodowej. Zarząd Zieleni Miejskiej bierze udział w unijnym projekcie „RU:RBAN-Resilient Urban Agriculture” stanowiącym pewnego rodzaju przygotowanie do unijnych regulacji dotyczących nie tylko ogrodów społecznych, ale w szerszym wymiarze również dobra wspólnego. Tak istotne bowiem wydaje się wypracowanie ścieżki, którą obrać będą mogli mieszkańcy chcący włączyć się w zarządzanie dobrem wspólnym miast, np. poprzez ogrody społeczne. Z jednej strony mowa np. o poszerzaniu wiedzy ogrodniczej, czy szukaniu źródeł finansowania, z drugiej strony o kształceniu kompetencji liderów takich miejsc, którzy stają się motorem napędowym dla lokalnej społeczności, gdy mowa o zaangażowaniu na rzecz najbliższego otoczenia, a później na rzecz miasta.
źródło: Archiwum KOS Klinówka
Już 9 osób wzięło udział w międzynarodowym szkoleniu tzw. „Gardeniserów” (z ang. garden + organiser), która jest kluczową osobą koordynującą pracę w społeczności w ogrodzie społecznym. Rola Gardenisera wymaga podstawowych umiejętności związanych z pracami ogrodniczymi. Najważniejsze są jednak zdolności komunikacyjne, mediacyjne, organizacyjne, które pomogą mu włączyć społeczność do pracy. Jest to osoba, która wspiera komunikację pomiędzy sektorem publicznym a społecznością aktywną w ogrodzie.
W ramach projektu działa tzw. Lokalna Grupa Wsparcia, która składa się z przedstawicieli ogrodów społecznych, NGO’sów, Uniwersytetów oraz administracji, którzy wspólnie wypracowują plan rozwoju ogrodów społecznych oraz regulacje, które ustabilizują sytuację ogrodów na przyszłe lata.
źródło: Archiwum ZZM
W tym roku również ZZM ponownie zaprosi krakowskich miłośników ogrodnictwa do udziału w warsztatach w ramach trzeciej już edycji Szkoły Miejskich Ogrodników. Na bezpłatnych zajęciach prowadzonych m.in. przez wykładowców Uniwersytetu Rolniczego nie zabraknie mnóstwa praktyki oraz dużej dawki wiedzy.
źródło: Archiwum ZZM
Na przełomie 2019/2020 ruszył również program dedykowany najmłodszym mieszkańcom naszego miasta - "Ogród z klasą". Zależy nam, by szkoły w Krakowie wykorzystały potencjał terenu zielonego przy szkole i zyskały dodatkową klasę, zieloną pracownię, do prowadzenia lekcji na świeżym powietrzu i aktywnej nauki przez doświadczenie kontaktu z naturą. Dzięki temu dzieci będą miały możliwość bezpośredniej obserwacji procesów przyrodniczych oraz wpływania na nie przez pracę w ogrodzie. Będą mogły posiać, posadzić, pielęgnować, zbierać i skosztować owoców ze swojego ogrodu szkolnego. Większość dzieci w miastach nie ma takiej możliwości. Chcemy, aby ogród szkolny był też ogrodem wspólnotowym, czyli miejscem integracji całej społeczności szkolnej (nauczycieli, dzieci, rodziców i dziadków) a także społeczności lokalnej i najbliższych mieszkańców.
źródło: Archiwum ZZM
W projekcie uczestniczy 18 szkół, a każda z innym teren i pomysłami. Wiele ma wsparcie rodziców i zielone światło zaangażowanych dyrektorów. Wszyscy wierzą, że zielone lekcje z różnych przedmiotów przeprowadzone w ogrodzie wspierają rozwój dzieci, poprawiają ich motywację do nauki, oraz wzmacniają zdrowie. https://zzm.krakow.pl/dla-mieszkancow/edukacja/ogrod-z-klasa.html
W planach szkół są ogrody sensoryczne, łąki kwietne i grządki na warzywa i owoce. Niektóre chcą utworzyć miejsca do czytania książek. Ogrody dla dzieci muszą być ciekawe i atrakcyjne oraz zaprojektowane i posadzone z pomocą dzieci, by czuły że mają bezpośredni wpływ na jakość otoczenia w którym się uczą.
Wspieramy szkoły wiedzą i pracami ogrodniczymi, planujemy szereg szkoleń oraz pozyskaliśmy wsparcie od pierwszego sponsora firma HSBC, którego pracownicy w ramach wolontariatu korporacyjnego są chętni do porządkowania i budowy ogrodu. Wspierać nas będą także inne firmy ogrodnicze, nasienne i tworzące łąki kwietne (Fundacja Łąka).
Tym, którym ogrodnictwo miejskie jest bliskie polecamy zaznaczyć w swoim kalendarzu datę 16-17 czerwca 2020. W tych dniach zapraszamy Państwa na organizowaną przez nas konferencję „New City Habitat”, na której pojawią się autorytety rolnictwa miejskiego z całego świata w tym przedstawiciele z Detroit - miasta które po kryzysie, które je dotknęło odżyło dzięki ogrodom społecznym zakładanym przez jego mieszkańców.
Szacuje się, że do 2050 r. 70% populacji będzie żyło w miastach, dlatego jak dokumentuje literatura naukowa rozwój ogrodnictwa miejskiego jest niezwykle ważny. Oprócz dostarczania świeżej żywności ogrodnictwo jest źródłem znaczących korzyści środowiskach, społecznych i zdrowotnych, a także daje możliwości rozwoju gospodarczego. Wymiana wiedzy podczas konferencji tego typu w dzisiejszych czasach jest szczególnie istotna. Więcej informacji wkrótce.