Szkoła Miejskich Ogrodników - środki ochrony roślin

W zeszłą sobotę odbyły się ostatnie w tym sezonie zajęcia Szkoły Miejskich Ogrodników, które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem wśród mieszkańców Krakowa. Tym razem omawialiśmy temat jakim są środki ochrony roślin. Zajęcia poprowadziła dla nas dr hab. inż. Monika Bieniasz która jest pracownikiem Katedry Sadownictwa i Pszczelarstwa Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

Tym razem zajęcia miały charakter wykładowy, na którym na wstępie dowiedzieliśmy się jakie powinny być cechy uprawy sadowniczej, jest to m.in.:

  1. Zachowanie jak największej bioróżnorodności roślin
  2. Uprawa odmian tolerancyjnych lub odpornych na choroby
  3. Całkowity zakaz stosowania środków chemicznych
  4. Stosowanie nawozów zielonych, kompostu i obornika dla wzbogacenia gleby w składniki odżywcze

Wyróżnia się trzy podstawowe cele rolnictwa ekologicznego. Zalicza się do nich: zachowanie wysokiego poziomu próchnicy, która wpływa na żyzność gleby, utrzymanie równowagi biologicznej w środowisku produkcji oraz dążenie do samowystarczalności paszowo-nawozowej.

Wybór stanowiska pod uprawę ekologiczną:

  • Gleba powinna odpowiadać wymaganiom uprawianego gatunku. Powinna cechować się:

- małym zakwaszeniem
- właściwymi parametrami fizyko-chemicznymi
- 55% gleb w Polsce ma odczyn niższy niż 5,5 pH, wymagają WAPNOWANIA!
- dla większości krzewów jagodowych optymalne pH wynosi 5,5 – 5,6
- wapniowanie gleby zapobiega temu, aby metale ciężkie były wchłaniane przez rośliny

Przedplon to roślina poprzedzająca roślinę uprawianą po niej na tym samym polu (roślinę następczą). Przedplony na użyźnienie gleby to m.in.:

- gorczyca
- bobik
- peluszka
- wyka jara

Aby dostarczyć do gleby w przedplonach azotu, zielonej masy lub poprawić strukturę gleby powinniśmy zasadzić:

  • Azot: lucerna, serodela, łupin
  • Zielona masa: gorczyca, forcelia, łubin
  • Prawidłowa struktura gleby: rzepak, łupin, rzodkiew oleista, facelia i wyka

W każdym ogrodzie powinien znajdować się kompostownik! Obornik powinno się wykorzystywać tylko z Gospodarstw Ekologicznych, z obornikiem dodajemy nawozy:

  • Fosforowe (mieszamy z glebą): mączki fosforytowe
  • Potasowe: kopalniane sole potasowe, karnati
  • Wieloskładnikowe: mączka bazaltowa
  • Wapniowo magnezowa: mączka dolomitowa)

Nawozy pochodzenia zwierzęcego:

  • Mączka rogana
  • Grys rogowy
  • Wióry rogowe
  • Guana rybie
  • Mączka z krwi
  • Nawozy z kości
  • Pomiot ptasi

Sąsiedztwo roślin:

  • Sąsiedztwo gryki, farcelii, koniczyny białej, tymianku i lawendy wokół drzew owocowych ograniczy na nich populacje owocówki jabłkóweczki, czy namiotnika jabłoniowego
  • Chrzan chroni przed monoliozą
  • Wyka i nasturcja przyciąga mszyce chroniąc tym samym inne rosliny
  • Drzewa owocowe nie przepadają natomiast za towarzystwem takich roślin jak: peonia, orlik, tojad, miłek wiosenny, pełnik, ziemniaki

Dbajmy o otoczenie plantacji! W ekologicznych ogrodach duży nacisk położony jest na dbałość o najbliższe otoczenie, polega to na zachowaniu i pielęgnacji istniejących zadrzewień oraz sadzeniu żywopłotu. Są one miejscem bytowania i źródłem pożywienia dla wielu pożytecznych owadów i ptaków.

- Jedna larwa złotooka pospolitego zjada 200 mszyc i 2000 przędziorków
- Jedna rodzina sikor konsumuje 70 kg gąsienic
- Budki lęgowe dla ptaków oraz przyzna z kamieni i korzeni dla łasicy, która w ciągu roku zniszczy 2000 mszyc i nornic

Agrotechniczne metody ochrony roślin:

  • Odpowiednie cięcie krzaków
  • Ograniczania nawożenia azotowego
  • Usuwanie nadmiaru młodych pędów
  • Koszenie i wygrabianie liści truskawki
  • Jesienne stosowanie przekompostowanego …
  • Ściółkowanie plantacji

Mechaniczne metody ochrony roślin:

  • Usuwanie opadłych liści
  • Wybieranie porażonych owoców
  • Wycinanie porażonych pędów
  • Niszczenie roślin żywicielskich dziko rosnących

Biologiczne metody:

  • Zastosowanie preparatów z żywymi mikroorganizmami

Preparaty do samodzielnego przygotowania:

AKSAMITKA

  • Rodzaj preparatu: wyciąg,

Jak przygotować: 1 kg suszonych roślin moczyć w 10l ciepłej wody, pozostawić na 48h, nie rozcieńczać
Kiedy stosować: w razie wystąpienia szkodników
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: odstrasza mszyce

Aksamitka jako przedplon ogranicza występowanie nicieni

CZARNY BEZ

  • Rodzaj preparatu: wyciąg

Jak przygotować: 1 kg świeżych lub 200g suszonych liści i kwiatów, moczyć w 10l wody przez 24h, rozcieńczać wodą 1/10
Miejsce zastosowania: gleba i bezpośrednio na rośliny
Działanie: zwalcza rolnice, bielinka, kapustnika, mszyce

  • Rodzaj preparatu: gnojówka

Jak przygotować: 1 kg świeżych lub 200g suszonych liści, kwiatów, pędów zalać 10 l wody i odstawić na 4 do 5 dni
Kiedy stosować: gdy występują szkodniki
Miejsce zastosowania: wlewać do nór
Działanie: odstrasza krety i norniki

BYLICA PIOŁUN

  • Rodzaj preparatu: wyciąg

Jak przygotowywać: 300g świeżego zioła lub 30g suszu na 10l wody, moczyć 12h, nie rozcieńczać
Kiedy stosować: zapobiegawczo oraz w czasie porażenia
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: zwalcza różne choroby grzybowe, przędziorki, rdzę wejmutkowo-porzeczkową, mszyce, mrówki

CEBULA JADALNA

  • Rodzaj preparatu: wyciąg

Jak przygotować: 200g łusek cebuli zalać 10l wody, gotować przez 35 min, nie rozcieńczać
Kiedy stosować: zapobiegawczo lub przy porażeniu, opryskać 3 razy co 5 dni
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: zwalcza mszyce, miodówki, skoczki, przędziorki

  • Rodzaj preparatu: wywar

Jak przygotować: 75g cebuli lub 500g łusek na 10l wody, gotować przez 10 min, nie rozcieńczać
Kiedy stosować: zapobiegawczo oraz przy pożeraniu
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: zapobiega występowaniu chorób grzybowych, pomaga zwalczać roztocza i mszyce

 

KRWAWNIK POSPOLITY

  • Rodzaj preparatu: wyciąg

Jak przygotować: 1 kg świeżych lug 100g suszonych liści zalać 10l wody, odstawić na 24h, rozcieńczyć 1:10
Kiedy stosować: zapobiegawczo w okresie kwitnienia drzew oraz krzewów
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: pomaga zapobiegać takim chorobom jak mączniak prawdziwy, brunatna zgnilizna drzew pestkowych, plamistość liści drzew pestkowych, monilioza i kędzierzawość liści brzoskwini

  • Rodzaj preparatu: wywar

Jak przygotowywać: 1 kg świeżych lub 100g suszonych roślin zalać 10l wody i odstawić na 24h, następnie gotować przez 30 min, nie rozcieńczać
Kiedy stosować: zapobiegawczo i przy porażeniu
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: mszyce,  miodówki, larwy pluskwiaków, liściożerne gąsienice motyli

CZOSNEK

  • Rodzaj preparatu: wyciąg

Jak przygotować: 200g ząbków roztartego czosnku zemleć, zalać 10 l wody i odstawić na 3 lub 4 dni, nie rozcieńczać

Kiedy stosować: wiosną i latem, zapobiegawczo i przy porażeniu

Miejsce zastosowania: na rośliny

Działanie: pomaga zwalczać takie szkodniki jak mszyce, wielkopąkowiec porzeczkowy, przędziorki oraz liczne choroby bakteryjne i grzybowe

  • Rodzaj preparatu: wywar

Jak przygotować: 200g ząbków roztartego czosnku zemleć, zalać 10ol wody na 24h, gotować 20 min, nie rozcieńczać
Kiedy stosować: na wiosnę i latem zapobiegawczo oraz przy porażeniu
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: na mszyce, wielkopąkowca porzeczkowego, przędziorki oraz choroby bakteryjne i grzybowe

POMIDOR

  • Rodzaj preparatu: wywar

Jak przygotować: 1 kg świeżych pomidorów gotować w 10l wody przez około 30 min., przed zastosowaniem rozcieńczyć wodą 1:3
Kiedy stosować: gdy występują szkodniki, zapobiegawczo przed ich wylotem
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: pomaga zwalczać mszyce, przędziorki, młode gąsienice zwójkówek, bielników i tantnisia krzyżowiaczka, owocówki

WROTYCZ

  • Rodzaj preparatu: wywar

Jak przygotować: 500g rozdrobnionego zielna lub 75g suszu moczyć w 10l wody przez pół godziny
Kiedy stosować: zapobiegawczo i przy porażeniu
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: pomaga zwalczać -  opuchlak truskawkowiec, kwieciaki, roztocz truskawkowy

SKRZYP POLNY

  • Rodzaj preparatu: gnojówka fermentująca

Jak przygotować: 1 kg świeżych lub 200g suszonych liści roślin pozostawić w 10l wody na 4 do 5 dni do fermentacji i przed zastosowaniem rozcieńczyć 1:50
Kiedy stosować: w okresie wegetacji i przy słonecznej pogodzie
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: zwalcza mszyce, przędziorki, miseczniki i tarczniki

  • Rodzaj preparatu: wywar

Jak przygotować: 1 kg świeżych lub 200g suszonych roślin gotować przez 30 min
Kiedy stosować: w okresie wegetacji przy słonecznej pogodzie
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: pomaga walczyć z mączniakiem prawdziwym, mączniakiem rzekomym, rdzą, kędzierzawością liści brzoskwini

MNISZEK LEKARSKI

  • Rodzaj preparatu: wyciąg

Jak przygotować: 250g zmielonych korzeni lub 400g świeżych liści zalać 10l wody i pozostawić na 3h, nie rozcieńczać
Kiedy stosować: od wiosny do jesieni zapobiegawczo i przy porażeniu
Miejsce zastosowania: do gleby i na rośliny
Działanie: mszyce, miodówki i przędziorki

POKRZYWA ZWYCZAJNA

  • Rodzaj preparatu: gnojówka fermentująca

Jak przygotować: 1 kg świeżych lub 200g suszonych nie kwitnących roślin zalać 10l wody, przed zastosowaniem rozcieńczyć 1:10
Kiedy stosować: gdy występują szkodniki
Miejsce zastosowania: na rośliny
Działanie: zwalcza mszyce, przędziorki, miseczniki i tarczniki

  • Rodzaj preparatu: gnojówka

Jak przygotować: 1 kg świeżych lub 200g suszonych nie kwitnących roślin zalać 10l wody, przed zastosowaniem rozcieńczyć w zależności od zastosowania
Kiedy stosować: od wiosny do jesieni lub przy porażeniu
Miejsce zastosowania: w zależności od zastosowania do gleby lub na rośliny
Działanie: w rozcieńczeniu 1:10 działa wzmacniająco, można podlewać drzewa i krzewy owocowe (uwaga: nie wolno podlewać fasoli, grochu, czosnku i cebuli!), w rozcieńczeniu 1:20 można opryskiwać rośliny zaatakowane przez mszyce, bez rozcieńczenia można kompostownika, aby stymulować proces rozkładu roślin