Próba ratowania cennych bukszpanów

Specjaliści z Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie od dwóch lat usiłują ograniczyć rozmiar szkód, jakie są wyrządzane w najcenniejszych, zabytkowych założeniach bukszpanowych, przez gąsienice Cydalima perspectalis.

Pod tą nazwą kryje się niewielki motyl zwany „ćmą bukszpanową”, o rozpiętości skrzydeł ok. 4 cm, a zatem olbrzym jak na przedstawiciela rodziny wachlarzykowatych, zaliczanej do motyli drobnych. Gatunek po raz pierwszy opisany w 1859 roku. Pochodzi z północnych Chin, jednak w Azji, gdzie gatunek ten jest dość szeroko rozprzestrzeniony, nie notowano tak licznego występowania jak w Europie, dokąd został przyniesiony. Po pierwszym stwierdzeniu w Niemczech (2006) motyl zaczął się szybko rozprzestrzeniać w krajach Europy, w Polsce został odnotowany po raz pierwszy w roku 2012 na Dolnym Śląsku, a w 2015 r. w Krakowie. Prawdopodobnie na szybkie tempo rozprzestrzeniania gatunku w środkowej Europie ma m.in. zwyczaj przystrajania stołów i koszyczków wielkanocnych gałązkami bukszpanu, w których ukrywają się młode gąsienice zimujące w tym stadium. Po świętach losy przewożonych nawet z odległych zakątków zielonych gałązek nie trudno jest przewidzieć. Uwalniane w ten sposób do środowiska żarłoczne gąsienice szybko rosną i kończą swój rozwój przeobrażając się w motyle. Te z kolei dają początek następnemu pokoleniu, przy czym u nas występują dwa, a nawet trzy pokolenia w ciągu roku. Zasiedlone przez Cydalima perspectalis krzewy są zatem ogołacane z liści w postępie geometrycznym, nie tylko w miarę wzrostu apetytu szybko przybierających na wadze gąsienic, ale szybkiego wzrostu ich liczebności przy niewielu naturalnych czynnikach oporu środowiska, które w ojczyźnie tego gatunku równoważą tempo rozrodu.

Zadanie jest niełatwe, gdyż niektóre zabytkowe żywopłoty bukszpanowe są dość okazałe, a przy tym gęste i zwarte. Mechaniczne skuteczne usuwanie wszystkich, doskonale zamaskowanych w gęstwinie gąsienic, jest niewykonalne, a ZZM nie zamierza stosować insektycydów, tym bardziej, że wyzwanie zlokalizowane jest w ścisłym centrum (Planty Krakowskie, Park Jordana, Plac Wszystkich Świętych). Oprócz – jak się okazało w ubiegłym roku – niewystarczająco skutecznego odławiania samców Cydalima perspectalis za pomocą pułapek feromonowych, a także mechanicznemu usuwaniu gąsienic poprzez ich wypłukiwanie silnym strumieniem, stawiamy na zwiększenie odporności bukszpanów, zniechęcenie gąsienic do żerowania, a motyli do składania jaj. Zastosujemy w serii trzech oprysków mieszaninę opartą na naturalnych wyciągach roślinnych, repelentach oraz wzbogacającą – zgodnie z doświadczeniami holenderskich szkółkarzy – w przyswajalny dla roślin krzem. Odpowiednimi cięciami zamierzamy pobudzić do rozwoju pączki tych krzewów, które jeszcze nie zamarły całkowicie w wyniku ubiegłorocznych intensywnych żerów gąsienic tej ćmy.

Przechodniów prosimy o wyrozumiałość z powodu ewentualnych uciążliwości zapachowych.