Dekada dynamicznego rozwoju miejskiej zieleni - ZZM ma 10 lat!
W lipcu 2025 roku mija dokładnie dziesięć lat od powołania Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie. Wydzielenie odrębnej jednostki dedykowanej zieleni to świadomie realizowana polityka miasta w zakresie zrównoważonego rozwoju, a co za tym idzie jakości życia.
Od 1 lipca 2015 roku ZZM realizuje kompleksowe działania na rzecz ochrony, rozwoju, zwiększania dostępności terenów zieleni w stolicy Małopolski, stając się liderem innowacyjnych i społecznych projektów w skali kraju.
34 nowe parki w Krakowie
W ciągu tej dekady liczba krakowskich parków został niemal podwojona. Park Reduta, Park Stacja Wisła, Park Czyżyny, czy Park Zakrzówek to przestrzenie bez których już trudno wyobrazić sobie nasze miasto. To jedne z wielu parków, które powstały od momentu powołania 10 lat temu Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie. Od 2015 roku na mapie Krakowa powstały 34 nowe parki, z których każdego dnia korzystają krakowianie. Tworzenie nowych parków to proces wychodzący daleko poza literalnie rozumiane stworzenie zielonej przestrzeni. Towarzyszy temu szereg pozytywnych zjawisk od społecznych, po budujące świadomość, czy wyznaczanie pozytywnych trendów. - Gdy dziesięć lat temu tworzyliśmy ZZM, chcieliśmy, by zieleń była czymś więcej niż tylko dekoracją miasta. Dziś wiemy, że zieleń to jakość życia, zdrowie, ochrona klimatu i przestrzeń budująca wspólnotę. To zasługa tysięcy osób – urzędników, projektantów, ogrodników, ale przede wszystkim mieszkańców, którzy wspólnie z nami tworzą Zielony Kraków - podkreśla Łukasz Pawlik, dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie.
W tej pracy nie ustajemy tworząc kolejne, zielone przestrzenie. Niedawno otworzyliśmy Park Aleksandry Północ. Park Łokietka, czy Park Kurczaba, – to zupełnie nowe miejsca, z których mieszkańcy skorzystają jeszcze w tym roku. Działania w tym zakresie realizowane są systematycznie, a w perspektywie najbliższych lat planujemy utworzenie kolejnych parków o łącznej powierzchni ponad 800 ha. W Krakowie mamy obecnie 77 parków, realizujemy kolejne i nie ustajemy w działaniach, których celem jest systematyczne zwiększanie ich liczby.
Mała zieleń, wielki wpływ: 44 Ogrody Krakowian
W mieście każda przestrzeń ma znaczenie. Taka idea stoi u podstaw projektu, który rozpoczęliśmy w 2016 roku. Parki kieszonkowe - tzw. Ogrody Krakowian - to przestrzenie pełniące rolę zielonej akupunktury. Powstają bardzo często na nieużytkach np. dzikich parkingach, czy w miejscach, które nie pełnią żadnej funkcji rekreacyjnej. Z racji niewielkich rozmiarów kluczowe jest wykorzystanie każdego cm2 w sposób, który umożliwi wprowadzenie jak największej ilości funkcji tak, aby każdy niezależnie od wieku, znalazł coś interesującego dla siebie. Wielokrotnie nagradzane, powstające często również w ramach Budżetu Obywatelskiego zwiększają dostępność terenów zieleni, poprawiają bezpieczeństwo, wpływają na integrację społeczną, czy zwiększenie bioróżnorodności. Oprócz funkcji rekreacyjnych, estetycznych, pełnią też często funkcje edukacyjne. Na mapie Krakowa funkcjonują już 44 parki kieszonkowe, z których każdy ma swój niepowtarzalny, temat przewodni. 
Rewitalizacja z myślą o przyszłości
Od powołania w 2015 roku Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie zrewitalizowana została ponad połowa krakowskich parków. Park Krakowski, Park Bednarskiego, Park Tysiąclecia, Park Jerzmanowskich, Zalew Nowohucki to uwielbiane przez krakowian miejsca, które odzyskały blask, pojawiły się w nich nowe funkcje rekreacyjne, czy udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami. Oprócz tworzenia nowych, zielonych miejsc jest to bardzo ważny aspekt opieki nad miejskimi terenami zieleni. Modernizacja, rewitalizacja, czy nawet częściowe zmiany istniejących już przestrzeni to uwzględnienie współczesnych potrzeb oraz oczekiwań mieszkańców również w miejscach z tak bogatą historią jak parki wpisane do rejestru zabytków Krakowa. Podejście do zieleni i związane z nią oczekiwania ewoluuje na przestrzeni lat, dlatego tak ważne jest, aby nie zapominać o miejscach, które na mapie Krakowa funkcjonują od bardzo dawna. Aktualnie prowadzone prace obejmują chociażby Park Bronowice, Park Wadów. Jeszcze w tym rozpocznie się rewitalizacja parku przy Dworze Czeczów, czy opracowanie dokumentacji projektowej dla tak dobrze znanego wszystkim Parku Decjusza. 
BO warto!
W ramach oddolnej inicjatywy powstają w Krakowie parki kieszonkowe, skwery, sadzimy drzewa i lasy, tworzymy ogrody społeczne, powstają place zabaw, realizowane są różnorodne projekty edukacyjne. Park Czyżyny, Park im. Wisławy Szymborskiej, Park Łagiewniki, Baśniowy Ogród Krakowian, Fabryczny Ogród Krakowian wraz z coroczną strefą letnich aktywności to miejsca, które powstały w ramach społecznej partycypacji, jaką jest zielony Budżet Obywatelski. Przez 10 lat działalności zrealizowaliśmy ponad 500 zadań z BO. Mowa tutaj o projektach lokalnych, ale również dużych, ogólnomiejskich realizacjach. To bardzo ważny element naszych działań, który realizujemy wspólnie i dzięki któremu powstawać mogą miejsca o ogromnym znaczeniu dla społeczności lokalnych, pozytywnie wpływające na integrację społeczną, relacje międzyludzkie i poczucie przynależności, które we współczesnym świecie jest nie do przecenienia.
Pionierskie ogrodnictwo społeczne
Kraków był pierwszym miastem w Polsce, które stworzyło formalne regulacje umożliwiające tworzenie ogrodów społecznych. Obecnie funkcjonuje ich 25, a wśród nich pierwszy w kraju ogród społeczny parcelowy „Pod Gwiazdami” przy ul. Orlej – z 44 grządkami i pełną infrastrukturą, utworzony w ramach unijnego projektu CoFarm4Cities.Ogrody społeczne to jeden z elementów większego projektu jakim jest Jadalny Kraków. Niemarnowanie żywności, promowanie krakowskich i podkrakowskich producentów zdrowej żywności sprzedawanej na lokalnych targowiskach oraz dbanie o zdrową dietę to konieczna i wdrażana miejska strategia rozwoju. Konsekwencją tych działań było dołączenie Krakowa do Paktu Mediolańskiego w 2024 roku. 
Lasy miejskie: więcej zieleni, więcej ochrony
Lasy w miastach mają szczególne znaczenie, dlatego od 2016 roku prowadzimy systematyczną poprawę ich jakości, a realizacja od 2018 roku Powiatowego Programu Zwiększania Lesistości pozwoliła zwiększyć ich obszar o blisko 300 ha. Zwiększanie powierzchni miejskich lasów realizowane jest na trzy sposoby - zalesienia gruntów, wykup terenów, zmiana klasyfikacji gruntów. Codzienna praca wykonywana w lasach komunalnych to z jednej strony przede wszystkim utrzymanie czystości, z drugiej prowadzenie gospodarki leśnej z naciskiem na jej funkcje ochronne. Z krakowskich lasów usuwane są systematycznie nielegalne wysypiska, odpady wielkogabarytowe. Udostępnianie lasów dla potrzeb wypoczynku i turystyki wiąże się z potrzebą ciągłego rozwoju i konserwacji infrastruktury turystycznej.
Edukacja małych i dużych
Stworzyliśmy Centrum Edukacji Ekologicznej “Symbioza”, które działa w Lesie Wolskim i w trybie ciągłym prowadzi edukację przyrodniczą i klimatyczną zarówno dzieci jak i dorosłych. ZZM realizuje ponadto takie projekty jak Ogród z klasą dedykowany krakowskim szkołom, Nauczyciel bliski przyrodzie, Jadalny Kraków, Parkobus, spacery przyrodnicze, Szkoła Miejskich Ogrodników oraz wiele codziennych oraz cyklicznych działań, których celem jest animacja terenów zieleni oraz edukacji przyrodnicza krakowian, w tym tworzenie publikacji oraz materiałów edukacyjnych na potrzeby nauczycieli czy rodziców. - “Symbioza” pokazuje, że edukacja ekologiczna może być angażująca, dostępna dla wszystkich i realnie zmieniać świadomość mieszkańców — od dzieci po seniorów. To tutaj młode pokolenie i całe rodziny uczą się obycia z przyrodą, zaangażowania i odpowiedzialności za naszą planetę - zaznacza Łukasz Pawlik.
Plany na przyszłość
Wyznaczamy sobie ambitne cele na kolejne lata. Wśród planowanych inwestycji znajduje kolejne parki oraz tereny zieleni udostępniane mieszkańcom zgodnie z wprowadzaną przez miasto Strategią Rozwoju. - To nie koniec. Przed nami kolejne wyzwania związane ze zmianami klimatu, dostępnością terenów zielonych i nowymi oczekiwaniami społecznymi. Jesteśmy gotowi – z doświadczeniem, pasją i zespołem, który naprawdę wierzy, że Kraków może być jednym z najbardziej zielonych miast w Europie - dodaje Pawlik.
Dziesięć lat działalności Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie to okres dynamicznego rozwoju i realizacji licznych projektów, które znacząco wpłynęły na jakość życia mieszkańców. Miasto stawia na zrównoważony rozwój, ekologię i aktywność społeczną, co widać na przykładzie liczby powstałych terenów zielonych, parków i inicjatyw społecznych. W przyszłości Kraków zamierza kontynuować tę drogę, tworząc jeszcze bardziej przyjazne i ekologiczne miejsce do życia dla swoich mieszkańców.
Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie dziękuje mieszkańcom, partnerom, instytucjom i wszystkim zaangażowanym w rozwój zielonego Krakowa. Miniona dekada pokazuje, że możliwe jest systematyczne i skuteczne działanie na rzecz klimatu, zdrowia i jakości życia w mieście.
